Giriş
Bacaklarımı dinlerken, özellikle dış yan tarafında bir “hafif batma” hissiyle karşılaştığımda, aklımdan şu soru geçiyor: Fibula kemiği neden ağrır? Bu sorunun peşine bilimsel bir merakla düşmek istedim çünkü çoğumuz ayak bileğinden dize kadar olan bu ince kemik hakkında pek konuşmuyoruz. Şimdi, fibula kemiği ağrısının olası nedenlerini, sinirsel ve mekanik bağlamda anlamaya çalışalım.
—
Fibula kemiği anatomisi ve işlevi
Fibula, alt bacağın “yanındaki” ince kemik olarak tanımlanır. ([Verywell Health][1]) Tam olarak vücudun ağırlığını taşıyan ana kemik değildir — bu iş genellikle Tibia üzerine düşer. ([Verywell Health][1]) Ancak fibula, bilek ve ayak dış kenarının stabilitesinde, kas ve tendonların tutunma noktasında önemli bir rol oynar. Bu nedenle fibula kemiklerinde ortaya çıkan ağrı, sadece “kemik kırığı” gibi doğrudan travmalardan kaynaklanmayabilir; daha incelikli mekanizmalar da devreye girebilir.
—
Fibula kemiği ağrısı neden olur?
Fibula kemiği ağrısının arkasındaki nedenleri birkaç başlık altında toplayabiliriz.
1. Travma ve kırıklar
Doğrudan darbe, düşme ya da sportif bir dönüş sırasında fibula kırıkları veya “avulsiyon”‑yani kemiğin tutunduğu yerden parça kopması gibi durumlar oluşabilir. Örneğin, fibula başında (diz kısmına yakın) küçük bir kemik parçasının kopması, atletlerde yön değiştirirken sıkça gözlenmektedir. ([backtohealthwellness.co.uk][2]) Bu durumda ağrı, şişlik, üzerinde basamama gibi bulgular görülebilir.
2. Stres kırıkları ve aşırı kullanım
Tekrarlayan yüklenmeler — özellikle koşu, özellikle dış kenar yüklenmesi, uzun süreli duruşlar — fibula üzerinde mikroçatlaklara yol açabilir. Bu da kronik bir ağrıya dönüşebilir. ([Verywell Health][1]) Özellikle fibula kemiğinin taşıdığı yük az olsa bile, yan stabiliteye katkısı nedeniyle “görmezden gelinen” bir bölgede bu tarz yaralanmalar ciddi olabilir.
3. Eklem/bağ‑yumuşak doku problemleri
— Proximal tibiofibular joint (üst tibia‑fibula eklemi) instabilitesi ya da kıkırdak dejenerasyonu fibula başı çevresinde ağrıya neden olabilir. ([Sport Doctor London][3])
— Aynı zamanda, fibula başına yakın yerde geçen Peroneal nerve siniri zedelenebilir veya sıkışabilir; bu durumda ağrıya yanı sıra karıncalanma, uyuşma da eklenebilir. ([Centeno-Schultz Clinic][4])
— Ayrıca tendon ya da bağ dokuların (örneğin hamstring kasının fibula başına tutunması) kronik gerginliği bu bölgede tendinopatiye yol açabilir ve ağrı oluşturabilir. ([Centeno-Schultz Clinic][4])
4. Diğer tıbbi durumlar
Kemik yoğunluğunun düşük olması (örneğin osteoporoz), kemik‑bağ doku ilişkilerinde zayıflık yaratarak fibula dahil olmak üzere alt bacak kemiklerinde ağrı riskini artırabilir. ([aasem.org][5]) Ayrıca nadir de olsa kemik tümörü ya da kemik kaynaşması (örneğin tibia‑fibula sinostozu) gibi yapısal anomaliler, fibula ağrısına sebep olabilir. ([DergiPark][6])
—
Belirtiler ve tanı süreci
Fibula kemiği ağrısı aşağıdaki bulgularla kendini gösterebilir:
Dış yan alt bacakta ya da dizin hemen alt‑yan kısmında lokalize ağrı. ([UNITY Chiropractic Wellness][7])
Yüklenme ile artma (özellikle koşma, hızlı yön değiştirme) ya da basınçla artan hassasiyet. ([Sport Doctor London][3])
İleri durumlarda şişlik, kızarıklık, hatta sinir sıkışması varsa uyuşma‑karıncalanma. ([norahealth.ai][8])
Tanı için hekiminiz fizik muayene, hareket testi, röntgen, MR gibi görüntüleme yöntemleri isteyebilir. Eklem instabilitesi, kıkırdak hasarı veya sinir katkısı varsa bu tetkikler özellikle önemlidir. ([Sport Doctor London][3])
—
Tedavi ve önleme yolları
Tedavi yaklaşımı, nedeni belirlemeye dayanır. Ancak bazı genel ilkeler şunlardır:
Yüklenmenin geçici olarak azaltılması: ağrılı aktivitelerden kaçınmak.
Soğuk uygulama, istirahat, uygun ağrı‑anti‑inflamatuar tedaviler. ([aasem.org][5])
Fizyoterapi ile kas dengesizliklerinin düzeltilmesi, eklem stabilitesinin artırılması. ([Sport Doctor London][3])
Sinir ilgili tespit varsa sinir mobilizasyonu ya da gerekirse girişimler düşünülebilir.
Uzun vadede: uygun ayakkabı, biomekanikte iyileştirme, tekrar eden yön değişimlerinde dikkat, aşırı kullanımın sınırlandırılması.
—
Sonuç
Fibula kemiği ağrısı “basit bir alt bacak ağrısı” olarak geçiştirilemez. Bu ince kemik, stabilite, kas‑tendon tutunmaları ve sinir yapıları açısından kritik bir rol oynar. Ağrının kaynağı; kırık, stres yaralanması, eklem bağ instabilitesi, sinir sıkışması ya da yapısal bir durum olabilir. Doğru tanı ve hedeflenmiş tedaviyle büyük oranda iyileşme sağlanabilir.
—
Tartışma için merak uyandıran sorular
Sizde bu tarz dış yan alt bacak ağrısı yaşadıysanız: ağrı hareketle mi başladı, yoksa dinlenirken mi arttı?
Hangi aktiviteler sırasında bu ağrı belirginleşti: koşu, yön değiştirme, ayakkabı ile mi ilgili?
Fiziksel aktivitenizi ve ayakkabınızı kontrol ettiğinizde, biomekanik bir sorun ya da kas/eklem zayıflığı fark ettiniz mi?
Bu soruları düşünmek, fibula bölgesiyle ilgili ağrınızın kökenine inmenize ve uygun adımlar atmanıza yardımcı olabilir.
[1]: https://www.verywellhealth.com/fibula-anatomy-4587597?utm_source=chatgpt.com “The Anatomy of the Fibula”
[2]: https://backtohealthwellness.co.uk/a-pain-in-the-head-of-the-fibula/?utm_source=chatgpt.com “A Pain In The Head Of The Fibula – backtohealthwellness.co.uk”
[3]: https://sportdoctorlondon.com/fibular-head-pain/?utm_source=chatgpt.com “Dealing with Fibular Head Pain: Causes and Solutions”
[4]: https://centenoschultz.com/symptom/fibular-head-pain/?utm_source=chatgpt.com “Fibular Head Pain? Here’s What to Do! – Centeno-Schultz”
[5]: https://aasem.org/why-does-my-fibula-hurt-find-out-the-causes-and-solutions/?utm_source=chatgpt.com “Why Does My Fibula Hurt? Find Out the Causes and Solutions”
[6]: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3662541?utm_source=chatgpt.com “Proximal Tibiofibular Synostosis – ‘Love of Tibia and Fibula’”
[7]: https://www.unitycw.com/fibula-pain-what-it-means-and-how-to-treat-it-naturally/?utm_source=chatgpt.com “Fibula Pain: What It Means and How to Treat It Naturally”
[8]: https://www.norahealth.ai/post/pain-at-head-of-fibula-causes-symptoms-and-treatment-options?utm_source=chatgpt.com “Pain at Head of Fibula Causes Symptoms and Treatment Options”